Εξέλιξη. Μία λέξη που μας αρέσει πολύ να χρησιμοποιούμε στις μέρες μας. Στην πραγματικότητα, μάλλον μας διαφεύγει η ουσιαστική της σημασία.
Για ποια εξέλιξη μπορούμε άραγε να μιλάμε, όταν εκατομμύρια παιδιά παγκοσμίως δεν έχουν πρόσβαση σε θεμελιώδη αγαθά; Για ποια εξέλιξη μπορούμε να μιλάμε όταν χιλιάδες παιδιά πεθαίνουν καθημερινά δουλεύοντας σε απάνθρωπες συνθήκες; Όχι, τα παραδείγματα αυτά δεν είναι ούτε μακρινά, ούτε αντικατοπτρίζουν τις εξαιρέσεις στον κανόνα.
Ερχόμαστε λοιπόν στην Ελλάδα, μία χώρα με σχετικά χαμηλά ποσοστά παιδικής εκμετάλλευσης και φημολογούμενα πρόσφορο περιβάλλον ανατροφής παιδιών. Παρόλα αυτά, προς έκπληξή πολλών -ίσως όχι και τόσο πολλών- δεκάδες καταγγελίες δημοσιεύονται σε καθημερινή βάση τους τελευταίους μήνες για σεξουαλική ή άλλου είδους κακοποίηση, στην πλειονότητα των περιπτώσεων από τους ίδιους τους γονείς. Παράλληλα, πληθώρα αιτήσεων ομόφυλων ζευγαριών ή ανύπαντρων ανθρώπων, με όλες τις ικανότητες -οικονομικές και μη- και τη βαθιά επιθυμία να χαρίσουν την οικογενειακή θαλπωρή σε ένα παιδί, παραμένουν στα αζήτητα. Οι άνθρωποι αυτοί, στερούνται το δικαίωμα να αποκτήσουν οικογένεια καθώς οι αναχρονιστικές αντιλήψεις της κοινωνίας εξακολουθούν να θεωρούνται πιο σημαντικές από το μέλλον εκατοντάδων παιδιών. Ασυνήθιστη τακτική δεν αποτελεί ούτε η επίκριση όσων ζευγαριών επιλέγουν συνειδητά την τεκνοθεσία έναντι της τεκνοποίησης.
Όπως είναι φυσικό πληθώρα παιδιών καταλήγουν σε ιδρύματα, είτε γιατί οι γονείς τους δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να τα μεγαλώσουν, είτε γιατί κρίθηκαν ακατάλληλοι για αυτό το ρόλο. Κατά γενική ομολογία, το περιβάλλον ενός ιδρύματος είναι ασφαλές και ελεγχόμενο και σε πολλές περιπτώσεις αυτό ισχύει αδιαμφισβήτητα. Σε άλλες περιπτώσεις, αυτή είναι απλά η εικόνα που φαίνεται όταν ανοίγουν οι τηλεοπτικές κάμερες. Τι γίνεται όμως όταν κλείνουν οι πόρτες;
Και φτάνουμε στο σκάνδαλο που ξέσπασε πριν μερικές μέρες. Πολλαπλών μορφών κακοποίηση, απλήρωτη καταναγκαστική εργασία, απάνθρωπες τιμωρίες, διακοπή του σχολείου και ολική αποξένωση από τους συγγενείς. Ίσως όλες οι πρακτικές συσσωρευμένες να θέτουν τελικά κάποιες αμφιβολίες για την εξέλιξη.
Ερχόμαστε αντιμέτωποι με ένα πρωτοφανές φαινόμενο. Παιδιά μετακινήθηκαν από ένα περιβάλλον που θεωρήθηκε ακατάλληλο για την ανατροφή τους, σε ένα νέο περιβάλλον στο οποίο οι ‘κατάλληλοι’, οι ‘παιδαγωγοί’ στοίχειωσαν τη ζωή τους για πάντα. Η έννοια της καταλληλότητας είναι τελικά πολύ λεπτή. Εξάλλου ζούμε σε έναν κόσμο, όπου μία 18χρονη γυναίκα με χαμηλό ή και καθόλου εισόδημα και ανύπαντρη, κρίνεται ακατάλληλη για υιοθεσία αλλά ταυτόχρονα σε περίπτωση εγκυμοσύνης κάτω από τις ακριβώς ίδιες συνθήκες, σε κάποιες χώρες δεν έχει πρόσβαση στην άμβλωση γιατί είναι ενήλικη και άρα ικανή να μεγαλώσει ένα παιδί.
Συνοψίζοντας το ερώτημα είναι: υπάρχει πουθενά κάποιος κατάλληλος για αυτά τα παιδιά; Θα κλείσω χρησιμοποιώντας έναν στίχο του Παύλου Σιδηρόπουλου, « Γιατί αν γλυτώσει το παιδί υπάρχει ελπίδα». Ας αφήσουμε λοιπόν τις μεγαλοπρεπείς διακηρύξεις περί εξέλιξης και ας επικεντρωθούμε στα βασικά.