Κρήτη: Ένας επίγειος παράδεισος! Έτσι χαρακτηρίζουν το νησί μας οι χιλιάδες τουρίστες , που το επισκέπτονται κάθε χρόνο. Εντυπωσιακά τοπία, φιλόξενοι άνθρωποι , πλούσια παράδοση! Συγχρόνως, όμως, διάφορα περιστατικά , όπως ο πρόσφατος εμβολισμός ενός οχήματος ΙΧ Γερμανών τουριστών ,με μια πρώτη ματιά, κλονίζουν τις πεποιθήσεις μας… Θα έπρεπε , άραγε , να συμβαίνει ,πράγματι, αυτό;
Όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό άλλο ο τόπος και άλλο οι άνθρωποι . Η υπερηφάνεια για τον τόπο εξακολουθεί να υπάρχει , καθώς δε μπορούμε να κρίνουμε έναν ολόκληρο λαό από μεμονωμένες συμπεριφορές και περιστατικά. Και αυτή είναι η προσωπική μου απάντηση σε όσους με ρωτούν: Κρήτη για εμένα σημαίνει δύναμη, θάρρος και ανδρεία. Σημαίνει αρχές και αξίες σε έναν κόσμο, όπου όλα καταρρέουν. Σημαίνει καλοσύνη, φιλοξενία κι ευγένεια , ζεστασιά και θαλπωρή, υπενθύμιση ιστορίας, συνείδηση και σταθερότητα.
Η παιδεία του κάθε ανθρώπου, βέβαια, είναι ένα άλλο θέμα. Προφανώς, είναι λογικό να αισθανόμαστε πυγμή και ρώμη για την καταγωγή μας , όχι, όμως, σε βαθμό εγωισμού και αλαζονείας. Διαμόρφωση εθνικής συνείδησης δε σημαίνει απώλεια σεβασμού προς άλλους λαούς και ανθρώπους. Αντίθετα, η πρώτη παράγει τη δεύτερη. Γνωρίζω ποιος είμαι και γνωρίζω ποιος είναι ο άλλος, ο καθένας με την αξία και τα γνωρίσματά του. Όπως έλεγαν και οι αρχαίοι ημών πρόγονοι : γνώθι σαυτόν. Κι αφού ζούμε και σε μια δημοκρατική κοινωνία, η έννοια της ελευθερίας δε μπορεί να περνάει απαρατήρητη. Κάθε άνθρωπος είναι ελεύθερος να κάνει αυτό που θέλει , αρκεί να μην υπερβαίνει τα όρια της ελευθερίας των άλλων ανθρώπων , σε σημείο , που φτάνει στην ασυδοσία.
Κι αν κάτι πρέπει να αφήσουμε πίσω μας , αυτό είναι οι προκαταλήψεις και τα στερεότυπα. Ειδικά οι νέες γενιές, ωφέλιμο θα ήταν να συνειδητοποιήσουν ότι η συμπεριφορά ορισμένων ανθρώπων δε χαρακτηρίζει αυτόματα έναν ολόκληρο λαό. Κι αυτό ισχύει για όλους! Σε τι φταίει ένας λαός , που δε μπορεί να αντιδράσει σε καταστάσεις επικίνδυνες κι εσφαλμένες , λόγω των συνθηκών που επικρατούν στη χώρα του; Και σε τι φταίει ένας λαός , όταν ορισμένοι – φορώντας παρωπίδες – αντιμετωπίζουν αρνητικά άλλους λαούς , λόγω αντιλήψεων , που τους έχουν μεταδοθεί; Κατ’ επέκταση, είναι λογικό να ισχυριζόμαστε , ότι όλοι οι Γερμανοί είναι ‘’κακοί και αλαζόνες’’ ή όλοι οι Κρητικοί ‘’ρατσιστές και νταήδες’’;
Επιπρόσθετα, η ιστορία – τόσο ως μάθημα, όσο και ως κομμάτι του πολιτισμού μας- μάς διδάσκεται , προκειμένου να αποφευχθούν τα λάθη του παρελθόντος και όχι , για να επαναλαμβάνονται ή να γεννώνται νέα. Απαιτείται , επομένως, προσοχή στον τρόπο διδασκαλίας και κατανόησής της και αποφυγή των εσφαλμένων γενικεύσεων και των αυθαίρετων χαρακτηρισμών, τα οποία ενισχύουν και τα γεγονότα της επικαιρότητας. Κάθε άτομο , παρά την καταγωγή του, σκέφτεται και δρα με το δικό του τρόπο , ανεξαρτήτως των άλλων. Σκόπιμο είναι , επιπλέον, να σκεφτούμε τις πολιτικές , που επικρατούν σε κάθε λαό και χώρα, καθώς για πολλούς η Δημοκρατία θεωρείται πολυτέλεια και η ελευθερία σκέψης κι έκφρασης μια ουτοπία… Συνεπώς, η κριτική σκέψη και η αμφισβήτηση για το καθετί , που αποτελεί βασικό χαρακτηριστικό της νέας γενιάς, είναι απαραίτητο να κυριαρχήσει και στην συγκεκριμένη περίπτωση. Βιαστικά συμπεράσματα οδηγούν σε εσφαλμένες στάσεις ζωής. Κάθε άνθρωπος αποτελεί μια αυτοδύναμη προσωπικότητα, με ξεχωριστή εικόνα από αυτή του λαού και του τόπου του. Παγιωμένες πεποιθήσεις και αντιλήψεις χωρίς σκέψη κι εμβάθυνση στα αίτια των φαινομένων δεν είναι δυνατό να υφίστανται σε μια εξελιγμένη και μορφωτικά ανεπτυγμένη κοινωνία. Η αρετή , λοιπόν, της κριτικής, σε συνδυασμό με την αυτογνωσία και την ελευθερία κάθε ανθρώπου και λαού δύνανται να συμβάλλουν στην αποφυγή φαινομένων , τα οποία οδηγούν σε ρατσιστικές συμπεριφορές και αρνητικούς χαρακτηρισμούς. Λυσιτελές θα ήταν , επομένως, να αξιοποιήσουμε τις ευκαιρίες και τα μέσα , που μας έχουν δοθεί και να διαμορφώσουμε δικές μας , τεκμηριωμένες και ολοκληρωμένες στάσεις ζωής.