Ως μέλη του δραν αλλά ταυτόχρονα και μαθητές, κάποιοι από εμάς, νομίζω ότι έχουμε την ανάγκη να κάνουμε έναν απολογισμό της παρούσας κατάστασης σχετικά με όσα επικρατούν στα μαθητικά συμβούλια (5μελή και 15μελή). Όλοι ζήσαμε κάποια στιγμή την εμπειρία των σχολικών εκλογών και ήρθαμε σε επαφή με τους θεσμούς αυτούς και τη λειτουργία τους.
Προφανώς η σημασία της σωστής λειτουργίας αυτών των θεσμών μέσα σε κάθε σχολείο είναι πολλή μεγάλη. Αυτός είναι άλλωστε και ο λόγος της ύπαρξής τους. Αντίθετα με τα όσα πιστεύει μια – δυστυχώς μεγάλη – πλειοψηφία των μαθητών σήμερα, τα μαθητικά συμβούλια δημιουργούνται αφενός για να εκπροσωπούνται οι μαθητές σε όσα ζητήματα τους απασχολούν, και αφετέρου για να μυηθούν οι νέοι στις δημοκρατικές διαδικασίες όπως αυτές των εκλογών κ.α., που θα κληθούν να φέρουν εις πέρας μερικά χρόνια αργότερα στην ενήλικη ζωή τους. Με δύο λόγια η σοβαρή και όσο γίνεται πιο δημοκρατική λειτουργία αυτών των διαδικασιών θα έπρεπε να είναι αυτονόητη.
Ποια είναι όμως η αλήθεια? Οι διαδικασίες αυτές από την φάση των σχολικών εκλογών μέχρι και τα ελάχιστα και αυτονόητα καθήκοντα των εκλεγμένων υποψηφίων απαξιώνονται από τους περισσότερους μαθητές. Ακόμη και από όσους έχουν αναλάβει κάποια θέση όπως του προέδρου ή αντιπροέδρου. Γιατί συμβαίνει αυτό? Η απάντηση είναι απλή και εντοπίζεται στην αδιαφορία των μαθητών (και αυριανών πολιτών) για τα ζητήματα που αφορούν άμεσα την καθημερινότητά τους, πράγμα πολύ ανησυχητικό αν αναλογιστούμε ότι το σχολείο είναι η μικρογραφία της τωρινής κοινωνίας, αλλά και της κοινωνίας του κοντινού μέλλοντος.
Επόμενος και επίσης σημαντικός λόγος είναι η αδιαφορία των ίδιων των καθηγητών ενός σχολείου για τις διαδικασίες αυτές και την σύννομη ολοκλήρωσή τους. Σε πολλά σχολεία για παράδειγμα (ένα από αυτά είναι και το δικό μου), οι εκλογές καθυστερούν πάντοτε να γίνουν αν και δίνεται το καθορισμένο χρονικό πλαίσιο από το Υπουργείο Παιδείας, με αποτέλεσμα να πηγαίνουν πίσω αναγκαστικά πολλές δράσεις που σχεδιάζουμε να κάνουμε ως μαθητές. Ακόμα όμως και όταν ορίζεται η ημερομηνία και διεξάγονται οι εκλογικές διαδικασίες υπάρχει έντονη έλλειψη γενικότερης οργάνωσης πράγμα που δυσκολεύει ακόμα περισσότερο την κατάσταση.
Επιπρόσθετο ρόλο στην ” αρνητική βαθμολογία ” των σχολικών εκλογών και των μαθητικών κοινοτήτων παίζει και η υπάρχουσα νομοθεσία που καθορίζει τη δομή των μαθητικών συμβουλίων όλου του σχολείου (15μελους), πράγμα καθοριστικό, που μπορεί να αποθαρρύνει ένα νέο μαθητή – με όρεξη να προσφέρει – από το να ασχοληθεί με τα κοινά του σχολείου του.
Σε αυτό το σημείο επιτρέψτε μου να αναφερθώ σε προσωπική μου εμπειρία για να γίνει κατανοητό το τελευταίο. Ως υποψήφιος για το 15μελές την περσινή χρονιά δεν ήξερα καλά το τι προβλέπει ο νόμος για τον τρόπο σύνθεσης του συμβουλίου (15 μέλη) μετά τα αποτελέσματα της ψηφοφορίας όλων των μαθητών. Ήμουν σοκαρισμένος όταν κατάλαβα πως παρότι με είχε επιλέξει η πλειοψηφία του σχολείου μου (και μάλιστα με διαφορά από τον δεύτερο σε ψήφους υποψήφιο), δεν θα αναλάμβανα μία θέση ευθύνης που με την επιλογή της πλειοψηφίας των συμμαθητών μου, μου αναλογούσε. Αυτό διότι η σχετική νομοθεσία προβλέπει ότι τα 15 εκλεγμένα μέλη ψηφίζουν μεταξύ τους για την ανάδειξη του προεδρείου, πράγμα που καταργεί κάθε έννοια αξιοκρατίας και σεβασμού προς ένα δημοκρατικό αποτέλεσμα καθώς ευνοούνται οι διαδικασίες των μυστικών συνεννοήσεων μεταξύ των μελών και η δημιουργία μικρής παρέας η οποία εφόσον έχει την πλειοψηφία ατόμων (8 άτομα είναι η ελάχιστη πλειοψηφία) στο συμβούλιο, αποφασίζει. Δεν είχα τα απαραίτητα σε αριθμό άτομα που θα με υποστήριζαν για κάποια θέση εντός του συμβουλίου, οπότε παρά την επιλογή της πλειοψηφίας δεν ανέλαβα κάποια ευθύνη από αυτές που ήμουν πρόθυμος να αναλάβω.
Έτσι λοιπόν ξαφνικά το εκλογικό αποτέλεσμα που έχει προκύψει από όλο το σχολείο, παραγκωνίζεται, και μεγαλύτερη σημασία δεν έχει ποιόν εμπιστεύονται οι περισσότεροι μαθητές, όπως αυτονόητα θα έπρεπε να συμβαίνει σε οποιαδήποτε δημοκρατική διαδικασία, αλλά το πόσοι φίλοι καθενός έχουν για παράδειγμα τερματίσει στους πρώτους 15 για να υποστηρίξουν την υποψηφιότητά του σε κάποια θέση. Όλο αυτό λοιπόν που επικρατεί εκτός από το ότι δεν προωθεί τη δημοκρατία, έχει και ως αποτέλεσμα να αναλαμβάνουν θέσεις ευθύνης άτομα που κάθε άλλο παρά εμπιστοσύνη απολαμβάνουν από τους περισσότερους μαθητές και που πολλές φορές δεν είναι σε θέση να προσφέρουν κάτι αξιόλογο. Προς απάντηση όσων σπεύσουν να πουν ότι η νομοθεσία είναι έτσι επειδή υποστηρίζεται η ισότητα μεταξύ των μελών που έχουν εκλεγεί, ας αναλογιστεί ότι η ισότητα αυτή εξασφαλίζεται ήδη από τη στιγμή που η ψήφος κάθε μέλους μετράει – και σωστά – το ίδιο.
Η ύπαρξη λοιπόν όλων αυτών των αδυναμιών ενισχύει την ήδη αυξημένη αδιαφορία των περισσότερων μαθητών προς αυτούς τους θεσμούς και ενέχει τον κίνδυνο να απαξιώσουν οι μαθητές και γενικότερα οι νέοι τις εκλογικές διαδικασίες του μέλλοντος που αποτελούν τον πυρήνα της δημοκρατίας μας. Ένας νέος που αδιαφορεί για τα κοινά του σχολείου του, ενός μέρους δηλαδή που περνάει τόσες ώρες της κάθε ημέρας του, θα ενδιαφερθεί για τα κοινά της γειτονιάς, της κοινωνίας, της χώρας του? Θα πρέπει λοιπόν να δουν πιο σοβαρά το συγκεκριμένο θέμα οι αρμόδιοι από το υπουργείο μέχρι τους καθηγητές και τους μαθητές του κάθε σχολείου και να γίνει αλλαγή της στάσης όλων μας απέναντι σε αυτό προτού η διαδικασία ανάδειξης μαθητικών κοινοτήτων γίνει απλά μία γραφική συνήθεια χωρίς κανένα απολύτως νόημα για κανέναν.
Οι νέοι πάντα πρέπει να διεκδικούν έναν κόσμο καλύτερο με γνώμονα το συλλογικό συμφέρον και με διαδικασίες δημοκρατικές να προχωρούν προς την εκπλήρωση των ονείρων τους! Τα μαθητικά συμβούλια λοιπόν είναι ένας εξαιρετικός τρόπος διεκδίκησης και κινητοποίησής μας, αρκεί να δοθεί το απαραίτητο ενδιαφέρον από εμάς τους μαθητές, από τους καθηγητές και τους αρμόδιους με την παιδεία φορείς και από το ίδιο το κράτος!