Με αφορμή την πρόσφατη τοποθέτηση του Μητροπολίτη Δωδώνης ως προς το ζήτημα των αμβλώσεων , σε μια τηλεοπτική εκπομπή , θεωρήθηκε απαραίτητο να τονιστούν ορισμένα βασικά σημεία , προκειμένου να γίνει ξεκάθαρο , μέχρι πού φτάνει η επιρροή κάθε τομέα της ζωής και πού σταματάει. Υποστηρίχθηκε ότι η Ιερά Σύνοδος είναι υποχρεωμένη να αφουγκράζεται την κοινωνία και να λαμβάνει μέτρα προς όφελος του Πληρώματος. Μέχρι ποιό σημείο , ωστόσο , η άμβλωση θεωρείται κάτι σωστό ή κάτι λάθος και ποιος είναι κατάλληλος να το κρίνει αυτό; Φταίει , άραγε , η γυναίκα , η οποία αναγκάζεται να φτάσει (αν φτάνει τελικά) σε αυτό το σημείο;
Πρώτα απ’ όλα , η Ορθόδοξη Εκκλησία ανέκαθεν τασσόταν κατά των αμβλώσεων, οιασδήποτε προελεύσεως. Η πάγια θεολογική θέση της Εκκλησίας <<βασισμένη στην Αγία Γραφή και στην Ιερά Παράδοση της Ορθοδόξου Εκκλησίας του Χριστού>> είναι ότι το έμβρυο από τη στιγμή της σύλληψής του είναι πλήρης και ακέραιος άνθρωπος <<γι’ αυτό θεωρεί την εκούσια έκτρωση ως φόνο και δεν την αποδέχεται>>. Ειδικότερα, η Διαρκής Ιερά Σύνοδος , μετά το πέρας διήμερης συνεδρίασής της , ανακοίνωσε ότι αποφάσισε την αποστολή εγκυκλίων προς το Πλήρωμα της Εκκλησίας της Ελλάδος <<Περί προστασίας της ανθρώπινης ζωής και αποφυγής των αμβλώσεων, προκειμένου να αναγνωσθεί στους Ιερούς Ναούς κατά την εορτή του Γενεθλίου της Θεοτόκου στις 8-9-2022>>.
Από την άλλη πλευρά, η άμβλωση νομικά δε θεωρείται έγκλημα. Σύμφωνα με το άρθρο 304 παράγραφος 4 του ΠΚ , η τεχνητή διακοπή της εγκυμοσύνης δεν θεωρείται άδικη πράξη , εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις του παρόντος άρθρου . Ως προς τον βιασμό, αυτός οριοθετείται στο άρθρο 336 του ΠΚ , όπου και αναφέρεται ως μια πράξη <<εξαναγκασμού>> (παράγραφος 1) και <<χωρίς τη συναίνεση του παθόντος>> (παράγραφος 4) . Επομένως, ο συνδυασμός των δύο άρθρων οδηγεί στο συμπέρασμα ότι , σύμφωνα με τη νομική οδό, η άμβλωση αιτία βιασμού είναι επιτρεπτή , ενώ οι συνθήκες υπό τις οποίες μια πράξη χαρακτηρίζεται ως <<βιασμός>> υπογραμμίζονται σαφέστατα.
Ο βιασμός προέρχεται ετυμολογικά από το ρήμα βιάζω , που σημαίνει ότι εξαναγκάζω ένα άτομο σε σεξουαλική συνεύρεση ενάντια στη θέλησή του ή – αλλιώς – κακοποιώ. Επομένως, γίνεται εύκολα αντιληπτό , πως βιασμός με τη θέληση κάποιου δεν υφίσταται , όπως δεν υφίσταται και συναίνεση στον βιασμό και συμμετοχή στην ενδεχόμενη μετέπειτα συνέπεια της ανεπιθύμητης σύλληψης . Ομοίως, ωστόσο, δεν είναι ορθό να σπεύσουμε να χαρακτηρίσουμε κάθε περιστατικό ανεπιθύμητης σύλληψης και κύησης ως βιασμό. Για να θεωρηθεί βιασμός, θα πρέπει να πληρούνται συγκεκριμένες προϋποθέσεις και δεν πρέπει να γίνεται κατάχρηση του όρου. Μετά , λοιπόν, από ενδελεχή, ώριμη και υπεύθυνη έρευνα των συνθηκών ενός γεγονότος κι, εφόσον υπάρχει εξαναγκασμός σε γενετήσια πράξη χωρίς τη θέληση του ατόμου και με τη χρήση βίας , τότε είναι ξεκάθαρα βιασμός. Πολλές φορές, βέβαια, γίνεται λόγος για πρόκληση εκ μέρους των γυναικών και , συνηθέστερα, λόγω του τρόπου περιβολής τους. Άραγε, οι άνδρες ,που βιάζονται προκαλούν; Πρέπει, δηλαδή, η γυναίκα να ντύνεται ή να φέρεται με συγκεκριμένο τρόπο , για να μην κατηγορηθεί ότι προκαλεί; Να φοράει μαντίλα και να κοιτάζει χαμηλά; Να φοβάται να κυκλοφορήσει; Να νιώθει φοβισμένη σε μια κοινωνία , που κατακλυσμένη από το μεσαιωνισμό και την πατριαρχία;
Μια από τις πολλές ελευθερίες , τις οποίες το δημοκρατικό πολίτευμα παρέχει , είναι η ελευθερία λόγου κι έκφρασης. Κάθε άνθρωπος είναι ελεύθερος να διατυπώσει την προσωπική του άποψη σε ένα ζήτημα , χωρίς , όμως , να προσπαθεί να επιβληθεί ή να του επιβληθούν. Είναι , ωστόσο , απαραίτητο , ο άνθρωπος αυτός, όταν φέρει κι ένα ιδιαίτερο αξίωμα , βάσει του οποίου ασκεί επιρροή στους πολίτες , να έχει συνείδηση της επιρροής αυτής και του τρόπου που εκφράζεται. Σαφώς , δεν είναι δέον να κρίνεται ένα ολόκληρο κοπάδι από τα πρόβατα… ή μια ολόκληρη Εκκλησία από μερικούς αντιπροσώπους της. Η Εκκλησία είχε , έχει και θα έχει τις απόψεις της πάνω σε ορισμένα ζητήματα . Το αν κάποια διδάγματα ή απόψεις της ακολουθούνται τόσο πιστά σε βαθμό δογματισμού και σε σημείο να παραμένει ο τύπος και να χάνεται η ουσία , αυτό δεν είναι αποκλειστικά θέμα της Εκκλησίας ή του διδάγματος , αλλά όσων μεταφράζουν τα μηνύματά της με τον τρόπο αυτόν και τα τυποποιούν.
Άλλο ένα σημείο , που αξίζει να τονιστεί είναι ο διαχωρισμός Εκκλησίας – Κράτους. Προφανώς, η Εκκλησία είναι υποχρεωμένη να αφουγκράζεται την κοινωνία και τις ανάγκες της και να μεριμνά για την πνευματική ανύψωση. Αντίθετα, η κρατική και η δικαστική εξουσία είναι απαραίτητο να αντιλαμβάνονται τον παλμό της κοινωνίας και να φροντίζουν να διατηρούν την κοινωνική συνοχή βελτιώνοντας τον πολίτη. Έτσι, η Εκκλησία προβάλλει τη δική της θεωρία για τις αμβλώσεις , τις οποίες αντιμετωπίζει ως δολοφονία και αμαρτία, ενώ το Κράτος , ακολουθώντας τη νομική οδό, δεν χαρακτηρίζει τις αμβλώσεις ως έγκλημα και δεν τις απαγορεύει. Αντιθέτως, με τη χρήση κατάλληλων μέσων κι εργαλείων της επιστήμης και υπό τις αναφερθείσες στο νόμο προϋποθέσεις, η άμβλωση είναι αποδεκτή. Κράτος κι Εκκλησία είναι υποχρεωμένοι να συμβαδίζουν με την κοινωνία και τις εξελίξεις της , κάθε εξουσία με τη δική της βάση και θεωρία , χωρίς να κατευθύνουν τους πολίτες και χωρίς να επεμβαίνει η μία στα ζητήματα της άλλης. Μπορεί , λοιπόν, για την Εκκλησία, η άμβλωση να θεωρείται αμαρτία, ως δολοφονία, αλλά δε μπορεί να θεωρηθεί ως έγκλημα , αφού το Κράτος και οι νόμοι απορρίπτουν την εκδοχή αυτή.
Αυτό το αγαθό, που είναι απολύτως απαραίτητο είναι η ΠΑΙΔΕΙΑ! Παιδεία θρησκευτική, Παιδεία σεξουαλική, Παιδεία δημοκρατική , Παιδεία , που θα μας διαμορφώσει σε υπεύθυνους και ώριμους ανθρώπους , που έχουν συνείδηση των πράξεων και των επιθυμιών τους και ξέρουν να προστατεύονται . Παιδεία που θα μας διδάξει τη θρησκεία , με ουσιαστικό τρόπο, Παιδεία που θα μας διδάξει τη σεξουαλική πράξη , Παιδεία που θα μας καταστήσει ικανούς να αντιλαμβανόμαστε την ουσία των εννοιών και να μην τις παρερμηνεύουμε , αλλά και Παιδεία από το Σχολείο , την Οικογένεια, την Πολιτεία, που θα μας βοηθήσει να διακρίνουμε σε κάθε θεωρία τα ουσιώδη από τα επουσιώδη και να τα συνδυάσουμε , ώστε να διαμορφώνουμε μετρημένες στάσεις και όχι να είμαστε χειραγωγήσιμα και άβουλα όντα, Παιδεία που θα είναι προσαρμοσμένη στις εξελίξεις και στην πρόοδο και που θα μας βοηθάει , όχι μόνο να διεκδικούμε τα δικαιώματα και τις ελευθερίες μας , αλλά και να τις προφυλάσσουμε!
Η προσωπική μου άποψη , συνολικά πάνω στο θέμα, είναι η εξής: Η έννοια της λέξης <<βιασμός>> δεν πρέπει ούτε να υποβιβάζεται , ούτε να υπερεκτιμάται. Εκκλησία και Κράτος , έχουν δύο διαφορετικές απόψεις για την άμβλωση , εξίσου σεβαστές, μιας που ζούμε και σε δημοκρατική κοινωνία και , όταν λέω Εκκλησία, εννοώ ολόκληρη την Ορθόδοξη Χριστιανική Εκκλησία και όχι μόνο ένα μέρος αυτής. Από εκεί κι έπειτα, έγκειται στη διακριτική ευχέρεια κάθε γυναίκας ποια από τις δύο θεωρίες θα ακολουθήσει , φτάνει αυτή της η απόφαση να είναι συνειδητή και υπεύθυνη και όχι βεβιασμένη , βιαστική ή βασισμένη επί προφάσεων. Και όταν μια γυναίκα ΤΗΝ ΒΙΑΖΟΥΝ ,προφανώς, ΔΕ ΣΥΝΑΙΝΕΙ και , προφανέστερα, ΔΕ ΦΤΑΙΕΙ επειδή ‘’προκάλεσε’’, αρκεί όντως η εκάστοτε πράξη να είναι πράξη βιασμού.
Συμπερασματικά, Φορείς Παιδείας κι Εκπαίδευσης , ωφέλιμο θα ήταν να συσπειρώσουν τις δυνάμεις τους , για να επιτύχουν το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Οικογένεια , Σχολείο, Πολιτεία κι Εκκλησία ενεργώντας από κοινού και μεταφέροντας τα διδάγματά τους , θα κατορθώσουν να διαμορφώσουν πολίτες μορφωμένους κι ολοκληρωμένους , ανοιχτόμυαλους και δεκτικούς σε όλα τα μηνύματα , αλλά , συγχρόνως, τόσο υπεύθυνους , ώστε να γνωρίζουν πώς θα προστατευτούν και τόσο ισορροπημένους , ώστε από όλες τις απόψεις να κρατήσουν τα θεμελιώδη , ώστε να αποκτήσουν σφαιρικές γνώσεις και αντιλήψεις , να αποφύγουν τα επικίνδυνα κι οπισθοδρομικά φαινόμενα και να συμπορευτούν με εφόδια προσαρμοσμένα στην ιδέα της Προόδου και της Δημοκρατίας, τα οποία μόνο ωφέλιμα μπορούν να τους φανούν…