Από τους πρόποδες της ανθρώπινης ιστορίας, οι πρώτοι άνθρωποι που υπήρξαν στον πλανήτη μας, αντιλήφθηκαν τη σημασία που έχει για την εξέλιξη του είδους η συγκέντρωση σε κοινότητες και ομάδες και επιχείρησαν ευθύς αμέσως και αυτοί να αποτελέσουν κομμάτι μιας κοινότητας, ενός «όλου». Με την πάροδο του χρόνου οι κοινότητες εξελίχθηκαν σε χωριά και τα χωριά σε πόλεις. Η σημασία όμως του ιδεολογικού πυρήνα της κοινωνικής συνύπαρξης, έχει παραμείνει σε μεγάλο βαθμό αναλλοίωτη, παρά το πλήθος κοινωνικών και πολιτικών μεταβολών που έχουν συντελεστεί ως τις μέρες μας. Ο στόχος του άρθρου που διαβάζετε είναι διττός® αφ’ ενός να σταχυολογήσει μέσω παραδειγμάτων την σπουδαιότητα που έχει για τον πολίτη του σήμερα η επίτευξη στόχων μέσω μιας ομάδας και αφ’ ετέρου η παράθεση των προαπαιτούμενων για την εύρυθμη και ομαλή λειτουργία ενός συνόλου σήμερα.
Αρκεί να ρίξει κανείς μια ματιά στην σύγχρονη ιστορία του ανθρωπίνου είδους και ειδικότερα στο κομμάτι της πανδημίας, η οποία συνεχίζει να ταλανίζει όλες τις πτυχές της καθημερινότητας μας. Μόλις η πανδημία «χτύπησε την πόρτα» μας, σύσσωμη η επιστημονική κοινότητα ανέδειξε την αδήριτη ανάγκη να υπάρξει ένα εμβόλιο, το οποίο κατόπιν των απαραίτητων δοκιμών και ελέγχων θα ήταν έτοιμο να συμβάλλει στον αγώνα εναντίον της COVID-19. Μόνο που για να αναπτυχθεί το σκεύασμα αυτό και να περάσει από όλες τις φάσεις της δοκιμής του, απαιτήθηκε η συνδρομή πολλών – κορυφαίων στο είδος τους – επιστημόνων, οι οποίοι με την πείρα τους και τις επιστημονικές τους περγαμηνές, έβαλε ο καθένας το δικό του λιθαράκι στην όλη διαδικασία. Και φαντάζομαι πως είναι φανερό, ότι αυτή το τιτάνιο επίτευγμα της επιστήμης, το δώρο του εμβολίου δε θα ήταν παρά όνειρο θερινής νυκτός, αν δεν είχαν συνεισφέρει στη δημιουργία του τα κορυφαία μυαλά του πλανήτη. Αν, υποθετικά μιλώντας, ο επικεφαλής του ΠΟΥ είχε αναλάβει μόνος του να παρασκευάσει το εμβόλιο, τότε ίσως και να μην το είχε καταφέρει ποτέ. Η αγαστή συνεργασία όμως όλων των συναφών με την ιογενή παθολογία κλάδων και ειδικών, επέφερε το πολυπόθητο αποτέλεσμα, που δεν είναι άλλο από την κατασκευή ενός αξιόπιστου και πλήρως ελεγμένου εμβολίου, που μας δίνει τη δυνατότητα να τιθασεύσουμε – στο μέτρο του δυνατού – την πορεία του κορωνοϊού.
Δεν είναι όμως η επιστήμη και η ιατρική τα μόνα πεδία, όπου η συνεργασία και η συλλογική προσπάθεια βρίσκουν πρόσφορο έδαφος για να αναδείξουν την σημαντικότητα του «όλου». Το ίδιο συμβαίνει λόγου χάρη και σε μια επιχείρηση. Στο ολοένα και αυξανόμενα ανταγωνιστικό επιχειρηματικό περιβάλλον της παγκοσμιοποίησης, καθίσταται σαφές σε όλους, πως μόνο μέσα από την ομαδική δουλειά και την ειλικρινή συνεργασία μεταξύ των πολλών θα επέλθουν τα αναγκαία για την ανάπτυξη μιας εταιρείας αποτελέσματα. Φερ’ ειπείν, ένας διευθυντής μάρκετινγκ σε μια πολυεθνική, δε θα έχει κανένα απολύτως αποτέλεσμα, αν δε πλαισιώνεται από μια ικανή ομάδα συνεργατών και επιστημονικών συμβούλων. Ο κάθε εργαζόμενος, μέσα από τη δική του οπτική για τις εξελίξεις και την αγορά, μέσα από την εμπειρία που έχει αποκτήσει από την διατριβή του με το χώρο, αλλά και μέσα από την πανεπιστημιακή του εκπαίδευση, θα συμβάλλει ελάχιστα έως
καθόλου στην εξέλιξη μιας εταιρείας. Αλλά ένα σύνολο υπαλλήλων που συνεργάζεται αρμονικά, θα έχει θεαματικά αποτελέσματα και είναι πολύ πιθανό να οδηγήσει την εταιρεία επιτυχώς στη «λεωφόρο του ανταγωνισμού».
Αυτά είναι μόνο λίγα από τα παραδείγματα που μπορεί να χρησιμοποιήσει κάποιος, επιχειρηματολογώντας για την αναγκαιότητα και την σπουδαιότητα του συνόλου έναντι της μονάδας. Ωστόσο, χωρίς τις απαραίτητες προϋποθέσεις για την σταθερότητα του συνόλου, όσο καλές και αν είναι οι προθέσεις, τότε απλώς έχουμε ένα κενό γράμμα. Πώς όμως αυτό το γράμμα μπορεί να πάψει να είναι κενό;
Αρχικά, κάθε κοινωνία που επιχειρεί να επαναπροσδιορίσει τις ανάγκες της, έτσι ώστε να είναι έτοιμη να εφαρμόσει και πρακτικά τις καλαίσθητες διακηρύξεις περί της σπουδαιότητας του συνόλου, οφείλει να καλλιεργήσει την αξία της εμπιστοσύνης μεταξύ των πολιτών που την αποτελούν. Ζούμε δυστυχώς σε ένα κόσμο που τείνει να υποταγεί στην ανωνυμία και ως εκ τούτου, οι ανθρώπινες σχέσεις κάθε είδους δοκιμάζονται συστηματικά. Απαραίτητο αντίδοτο σε αυτήν την κατάσταση, είναι να νοηματοδοτήσουμε ξανά τις ανθρώπινες σχέσεις και να αναγάγουμε ξανά σε κορωνίδα των επιδιώξεων μας ως κοινωνία, την ανθρώπινη επαφή και συνεργασία. Μόνο μέσα από την γνωριμία του ενός με τον άλλον και μέσα από την καθημερινή, ανθρώπινη και προπαντός ειλικρινή αλληλεπίδραση με τους συμπολίτες μας, θα κατορθώσουμε να εφαρμόσουμε στο μεγαλύτερό της εύρος την ιδέα του «όλου».
Δευτερευόντως, εξίσου σημαντική είναι και η συνεισφορά της πολιτείας σε αυτόν μας τον αγώνα. Μέσα από την αναθεώρηση των προγραμμάτων σπουδών όλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης και μέσα από την συστηματική διδασκαλία των ανθρωπιστικών και κοινωνικών επιστημών θα μπορέσουμε να εμφυτεύσουμε στους πολίτες του αύριο, στα παιδιά μας δηλαδή, τις αξίες και τα ιδανικά της κοινωνικής συνεργασίας, ως απαραίτητης προϋπόθεσης για την ανθρώπινη ανέλιξη και την κοινωνική προκοπή. Πρέπει επιτέλους να πάψει η Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή, η Ιστορία, η Πολιτική Παιδεία και η Αγωγή του Πολίτη να αποτελούν ευκαιρία για απουσία των μαθητών από το μάθημα. Πλέον, πρέπει να αποτελούν σημείο αναφοράς στην εκπαιδευτική διαδικασία και η διδακτική τους αξία να αναδειχθεί περαιτέρω, έτσι ώστε να τονιστεί η αναγκαιότητα οι άνθρωποι να έρθουμε πιο κοντά, για να επιτύχουμε ορισμένους κοινούς στόχους, όπως είναι η βελτίωση της ποιότητας ζωής, η διεκδίκηση εργασιακών και κοινωνικών δικαιωμάτων, η εξασφάλιση μιας καλύτερης καθημερινότητας.
Συνοπτικά, έχουμε χρέος πρωτίστως απέναντι στους εαυτούς μας, να αντιληφθούμε εγκαίρως την αξία της συλλογικότητας έναντι του ατομισμού. Να καταλάβουμε ότι με αυτόν τον τρόπο, πολλά προβλήματα που αποτελούν ανυπέρβλητα εμπόδια για τη μονάδα, μπορούν να γίνουν πανεύκολα, εάν στην εξίσωση του προβλήματος ενταχθεί και η δύναμη μιας ομάδας, μιας κοινότητας. Έτσι, μόνο οφέλη μπορούμε να αποκομίσουμε από αυτές τις διαδικασίες και η συνέχεια θα προοικονομείται ελπιδοφόρα.